مالیات حقوق چیست؟

مالیات حقوق

مالیات حقوق از عناصر مهم تشکیل‌دهنده مالیات بر درآمد است. از آنجا که این درآمد از حقوق کارکنان کسر می‌گردد، منبع درآمد تقریباً مطمئنی برای دولت است و یکی از نقش‌های اصلی آن، تأمین هزینه‌های دولت است. طبق ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم، تمام افراد حقیقی و حقوقی که در داخل کشور، با فعالیت اقتصادی، خدماتی و غیره درآمد کسب می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند.

مالیات حقوق مبلغی است که از حقوق کارگر برداشت و به صندوق دولت پرداخت می شود. هر ساله مبلغ معافیت مالیاتی حقوق کارگران و کارمندان توسط هیات دولت تعیین و اعلام می شود.

مالیات حقوق و دستمزد در کدام دسته بندی انواع مالیات جای می گیرد؟

طبق ماده ۸۶ ق.م.م (قانون مالیات‌های مستقیم) و تبصره این ماده، مالیات حقوق و دستمزد جزء مالیات‌های تکلیفی محسوب می‌شود. مالیات تکلیفی بدین معناست که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق پرسنل به عهده پرداخت کننده حقوق (کارفرما) است و پرسنل در قبال این امور وظیفه‌ای ندارند.

همچنین در یک دسته بندی کلی مالیات به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود:

• مالیات مستقیم: مالیات‌های که مستقیماً از دارایی و درآمد اشخاص (حقیقی یا حقوقی) حاصل می‌شود؛ مانند مالیات بر درآمد حقوق و مالیات بر دارایی
• مالیات غیرمستقیم: مالیاتی که به قیمت کالا و خدمات تعلق می‌گیرد و به مصرف کننده منتقل می‌شود. مانند مالیات بر ارزش افزوه و مالیات واردات.

بنابراین مالیات بر درآمد حقوق یا مالیات حقوق یک مالیات مستقیم و تکلیفی است.

از کلیه دریافتی های کارگر (موارد فوق الذکر) مالیات کسر می شود مگر در موارد زیر:

• بازخرید ایام مرخصی
• کمک هزینه عائله مندی
• هزینه سفر و فوق العاده ماموریت
• عیدی
• پاداش آخر سال
• کمک هزینه مسکن و خوار و بار در ایام بیماری
• حق شیر
• پاداش نهضت سوادآموزی
• حق التضمین (کسرصندوق)

مالیات بر حقوق کارگران چگوه محاسبه می شود؟

مالیات و درصد آن هر ساله یک مسئله مهم برای تمامی مشمولان بوده و در واقع همه مودیان در ابتدای سال منتظر اعلام بخشنامه مراجع قانونی در خصوص میزان “ساو” می‌باشند اما در میان همه مودیان و مشمولان، مالیاتِ کارگران و افرادی که در کارخانه‌های تولیدی یا خدماتی کار می‌کنند به دلیل اینکه سطح درامد پایین تری دارند از اهمیت خاصی برخوردار بوده و همیشه مورد توجه رسانه‌‌ها قرار گرفته است.

اینکه نمایندگان کارگران در مجمع تعیین کننده ساو چقدر می‌توانند حقوق کارگران را رعایت کنند و چقدر شرایط اقتصادی و تورم در تعیین میزان “ساو” ها موثر است همه بستگی به کمسیون تعیین کننده مالیات‌ها دارد و در نهایت خروجی این کمسیون الزام قانونی برای دریافت ”ساو“ها می شود؛ و کارفرمایان موظف میشوند قبل از پرداخت حقوق کارگران خود مالیات تکلیفی آن را کسر کرده و باقی مانده حقوق را به حساب آن‌ها واریز نمایند.

معافیت های مالیات بر درآمد حقوق

بطور کلی معافیت‌های مالیات حقوق بر ۱۳ قسم است که در ماده ۹۱ ق.­م­­.م به شرح زیر تصریح شده اند:

• رؤسا و اعضای مأموریت‌های سیاسی خارجی درایران و رؤسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی فوق‌العاده دول خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل و همچنین رؤسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی سازمان ملل متحد و مؤسسات تخصصی آن در ایران نسبت به درآمد حقوق دریافتی از سازمان و مؤسسات مزبور در صورتی که تابع دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند.
• رؤسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان مؤسسات فرهنگی دولت خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل.
• کارشناسان خارجی که با موافقت دولت جمهوری اسلامی ایران از محل کمک‌های بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین المللی به ایران اعزام می‌شوند؛ نسبت به حقوق دریافتی آنان از دولت متبوع یا مؤسسات بین المللی مذکور.
• کارمندان محلی سفارتخانه‌ ها وکنسولگری‌ ها ونمایندگی‌ های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران در صورتی که دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند به شرط معامله متقابل.
• حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده که در موقع بازنشستگی یا از کار افتادگی به حقوق بگیر پرداخت می‌ شود.

ادامه معافیت های مالیات بر درآمد حقوق

• هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل.
• مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌ های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار می‌ گیرد.
• وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.
• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعاً معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون.
• خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری گذارده می‌شود.
• وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آن‌ها مستقیماً یا به وسیله حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند.
• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون.
• درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.